26 mei is het de Dag van de zonnebrand. In de rubriek Gezond of niet duikt gezondheidsjournalist Tijn Elferink in een onderwerp waar verwarring over bestaat. Is het verstandig om voor te bruinen?
Dermatologen en huidwetenschappers zijn het over één ding eens: zonlicht veroorzaakt huidkanker. Een op de vier Nederlanders krijgt deze vorm van kanker en zonlicht is vrijwel altijd de oorzaak. Bovendien is huidveroudering voor 90 procent het gevolg van de zon. Waar huiddeskundigen over van mening verschillen, is hoe we huidkanker het beste kunnen voorkomen.
"Smeren, smeren, smeren", zegt dermatoloog Klara Mosterd, verbonden aan Maastricht UMC+. Het advies is twee milligram crème per vierkante centimeter huid, al is dat in de praktijk vaak lastig. "Smeer elke twee uur opnieuw en sowieso altijd na het zwemmen", vult collega-dermatoloog Nicole Kelleners-Smeets aan.
Zonnebrand en broodtrommel
Afhankelijk van je huidtype adviseren de dermatologen dat te doen vanaf zonkracht drie, wat vanaf maart kan voorkomen. "Geef je kind samen met de broodtrommel een flesje zonnebrand mee naar school", zegt Jetske Ultee, onderzoeksarts met een eigen lijn huidverzorgingsproducten. "Ook in Nederland."
"Als ze dat dan ook maar lekker in hun schooltas laten zitten", zegt huidonderzoeker Frank de Gruijl, verbonden aan de afdeling Huidziekten van het LUMC. "Ik sta zeer afwijzend tegenover het door KWF, de Consumentenbond en veel dermatologen gepropageerde dagelijks gebruik van zonnebrand. Dat is eigenlijk alleen leuk voor fabrikanten."
Kinderen moeten volgens De Gruijl, net als volwassenen, gewoon aan het zonlicht wennen in hun dagelijkse routine en de natuur haar werk laten doen. "Ingrijpen met strikt dagelijks smeren ontneemt de huid de natuurlijke gewenning en houdt de huid gevoelig. Als je zonnebrand een keer vergeet, loop je meer risico te verbranden. Niet voor niets dat mensen in de eerste lentezon sneller verbranden: de huid is de zon ontwend. Dus langzaamaan wennen."
'Zonnebaden is niet gezond'
Is voorbruinen onder de zonnebank een verstandige manier om de huid aan de zon te laten wennen? Daar zijn alle deskundigen het roerend over eens: nee. Maar een verbod op zonnebanken gaat veel huiddeskundigen te ver. De Gruijl: "Ik denk dat de stellingname tegen zonnebanken overtrokken is, zeker als je de doses en frequentie afzet tegen strandvakanties in zuidelijke regio's."
Mensen moeten vooral matigen in blootstelling aan de zon, zegt De Gruijl. "Zonnebaden is niet gezond." De Gruijl, die het liever over 'antizonnebrandcrème' heeft, waarschuwt dat zonnebrand het zonnebaden niet mag legitimeren. "Smeren is een noodmaatregel, als je meer zon krijgt dan gewoonlijk en het niet kunt vermijden. De KWF-slogan 'Smeren Kleren Weren' zou dus ook moeten luiden 'Kleren Weren Smeren'."
De zon biedt ook voordelen
Bang moeten we volgens dermatoloog Kelleners-Smeets ook weer niet zijn voor de zon. "Overmatige zonblootstelling en bruin worden moet voorkomen worden. Wanneer we verstandig met de zon omgaan, zijn de gevaren minimaal."
De zon biedt volgens De Gruijl zelfs voordelen. Zo maakt de huid onder invloed van zonlicht vitamine D aan. "Er zijn aanwijzingen dat vitamine D de kans op overlijden door COVID-19 verkleint."
Mosterd adviseert 's zomers onbeschermde blootstelling aan direct zonlicht tussen 12.00 en 15.00 uur zo veel mogelijk te vermijden. "Dat is dus ook de periode waarin je met een lunchwandelingetje het effectiefst vitamine D aanmaakt", verzucht De Gruijl. "We zullen het nooit helemaal eens worden."
Bron: NU.nl